اولين اينها، تئاتر فرهنگ بود كه در عمارت مسعوديه نمايش مي‌داد. يعني بنايي بود كه به اسم مسعود ميرزا ظل السلطان معروف بود و بعدها شد وزارت فرهنگ. بعضي از اعضاي تئاتر فرهنگ در رشته‌هاي ديگري شهرت پيدا كردند كه از آن جمله بودند: محمد علي فروغي، عبداله مستوفي، علي اكبر داورفر، فهيم الملك و سيد علي نصر يعني كسي كه او را پدر تئاتر ايران ناميده‌اند. تئاتر دومي، تئاتر ملي نام داشت كه از قضا سيد علي نصر نيز عضو آن بود. اين تئاتر را سيد عبدالكريم محقق الدوله در سال 1329 هجري قمري بنا كرد. مركز فعاليت اين گروه، در محل هتل فاروس در لاله‌زار بود و شايد بتوان گفت كه لاله زار، مركز فعاليت‌هاي تئاتر تهران شد. در سال 1334 هجري قمري، سيد علي نصر ضمن بازگشت از سفر اروپا، كمدي ايران را تاسيس نمود كه ده سال باقي بود و اين موسسه، اولين موسسه منظم تهران به شمار مي‌رفت و وزارت تئاتر ايران، اين تئاتر را به رسميت شناخت. بسياري از هنر پيشگان نامي آن دوران در اين تئاتر، فن هنرپيشگي را فرا گرفتند كه از آن جمله‌اند: بهرامي، رفيع حالتي، فضل‌الله بايگان، غلامرضا فكري، علي اصغر گرمسيري. كمدي ايران، در تاريخ تئاتر ايران نيز اهميت به سزايي دارد، زيرا بسياري از نمايشات خود را در عمارت جديد التاسيس" گراند هتل" در خيابان لاله زار، عرضه داشت و همين عمارت بود كه بعدها مبدل به تماشاخانه تهران شد.(مرحوم علي حاتمي در سريال به ياد ماندني "هزار دستان" از اين عمارت در ساخت سريال، استفاده كرد). تئاترهايي در طول 15 يا بيست سال بعد از اين، پا به عرصه وجود نهادند كه مي‌توان به اجمال به اين نمايش‌ها اشاره كرد: تئاتر نكيسا، كه به دست ارباب افلاطون شاهرخ ايجاد گرديد و خود ارباب افلاطون، نمايشهاي تاريخي چندي را نوشت. جامعه باربد را ابراهيم مهرتاش به وجود آورد كه به تكامل و پيشرفت صنعت تئاتر ايران، كمك شاياني كرد و پاره‌اي از مظاهر ذوقي باستاني ايران و فولكلور را زنده نمود. هر دو تئاتر، يعني نكيسا و باربد، به منزله مدرسه‌اي بود كه در آن هنر پيشگان فراواني تربيت يافتند. دو نفر ديگر به نام‌هاي ميرسيف الدين كرمانشاهي و علي دريا بيگي نيز مسئول پيدايش مدارس هنرپيشگي در ايران بودند. تاسيس انجمنها و شركتها يكي ديگر از عوامل پيشبرد تئاتر بوده‌اند. انجمن اخوت كه در سال 1317قمري تاسيس شد و از اولين گروه هايي بود كه دست به فعاليتهايي نظير كنسرت و نمايش زده است. پس از انجمن اخوت تاسيس (شركت فرهنگ)را مي‌توان نام برد. در سال 1329قمري نخستين مكان مستقل نمايش در ايران به نام «تئاتر ملي» داير شد. تا پيش از تاسيس «تئاتر ملي» انجمنها و مراكز مختلف تحت عناوين گوناگون از تئاتر براي پيشبرد هدفهاي سياسي و تبليغاتي خود استفاده مي‌كردند،اما «تئاتر ملي» كه رياست آن را عبدالكريم خان محقق الدوله به عهده داشت، امكانات و بودجه خود را از محل خيريه آموزش و پرورش تامين مي‌كرد و مستقلاً در اختيار نمايش و اجراي تئاتر قرار داد. فعاليت‌هاي چند ساله «تئاتر ملي»موجب شد كه تئاتر همچون هنري مستقل كه حتي قادر است از نظر مالي خود را تامين كند از طرف مقامات رسمي و مردم شناخته شود و شوق و شوري در ميان مردم نسبت به تئاتر بر انگيخته شود. حتي عده‌اي از دانشجويان كه براي تحصيل به خارج رفته بودند، در رشته تئاتر تحصيل كردند و با دستهاي پر علمي و هنري به ايران بازگشتند و بناي تئاتر نوين ايران را طرح ريزي كردند. بايد دانست كه در جريان مشروطيت مردم ايران به حقوقي واقف شدند كه پيش از آن از وجود آن آگاه نبودند. در كشور ما حزبهاي مختلف، هر چند به شيوه سنتي وجود داشت،اما تئاتر وجود نداشت. لذا به گمان عده‌اي از روشنفكران، تاسيس تئاتر،گذشته از ارزش‌هايي كه بر قفس نمايش مرتبت بود،نمادي از ترقي و رشد فكري تلقي مي‌شد.
یکشنبه ۲۴ اسفند ۹۳ ۰۵:۵۸ ۵۳۰ بازديد
تا كنون نظري ثبت نشده است