موسسه فرهنگي هنري خانه تئاتر در زمستان سال 78 توسط عده‌اي از هنرمندان و مسئولان وقت تئاتري تاسيس شد. زماني كه دكتر حسين سليمي رئيس وقت مركز هنرهاي نمايشي دو سالي از مديريتش در اين سمت مي‌گذشت.
او به همراه دكتر مجيد شريف خدايي (رئيس وقت شوراي نظارت و ارزشيابي اين مركز )، لاله تقييان (مسئول انتشارات نمايش و سردبير ماهنامه نمايش)، حسين قرايي(مسئول وقت امور مالي مركز هنرهاي نمايشي)، ايرج راد (بازيگر)، آتيلا پسياني (بازيگر، نويسنده و كارگردان تئاتر) و دكتر محمود عزيزي (بازيگر، مدرس، پژوهشگر و كارگردان تئاتر) در دفترش گرد آمدند و پايه‌گذار نهاد صنفي شدند كه مي‌بايد شانزده هدف مهم و اساسي اهالي تئاتر را دنبال مي‌كرد.
اين هيئات موسس پس از عضو گيري موقت خانه تئاتر، در جلسه مجمع عمومي كه به منظور تصويب اساسنامه و انتخابات هيئات مديره موقت خانه تئاتر برگزار شد، ادامه فعاليت اين تشكيلات صنفي را به آن هيئات مديره واگذار كردند.
بر اساس اين تصميم گيري مجمع عمومي،هيئات مديره موقت شش ماه فرصت داشت تا اشكالات و ايرادات اساسنامه رابر طرف ساخته و پس از برگذاري مجمع عمومي، فوق العاده اين اساسنامه را به تاييد نهايي اعضاي خانه تئاتر برساند.
هيئات مديره موقت با برگذاري اين مجمع عمومي در مهرماه 79 پس از تاييد نهايي اساسنامه خانه تئاتر توسط اكثريت اعضاي حاضر در مجمع، نخستين انتخابات هيئات مديره خانه تئاتر را به مدت دو سال برگزيد.
در اين انتخابات ايرج راد، آتيلا پسياني، اصغر همت، دكتر محمد رضا خاكي، بهزاد فراهاني، بهروز غريب پور، رويا تيموريان، داوود فتحعلي بيگي، دكتر فرشيد ابراهيميان و داوود آريا به ترتيب به عنوان هفت عضو هيئت مديره، دو عضو علي البدل هيئات مديره، بازرس و بازرس علي البدل خانه تئاتر انتخاب شدند و امور اين نهاد صنفي را به آنها سپردند.
اين هيئات مديره پس از انتخابات، خانه تئاتر را در اداره ثبت شركتها به ثبت رساندند و سپس مقدمات هشت انجمن صنفي تئاتر را شامل انجمن بازيگران، كارگردانان، نمايشنامه نويسان، منتقدان، نويسندگان، نمايشگران عروسكي، طراحان صحنه و لباس، كاركنان و طراحان فني و هنري و انجمن تئاتر خياباني را فراهم كردند كه به همت تعدادي از اعضاي اين انجمن ها تاسيس و تشكيل شد.
البته به گفته ايرج راد در اساسنامه خانه تئاتر تشكيل 11 صنف پيش بيني شده است كه اكثر اين صنوف با تدوين اساسنامه و تشكيل مجمع عمومي و انتخاب هيأت مديره كار خود را آغاز كردند.
بر اساس اين پيش بيني ها قرار بود انجمن تئاتر سنتي ، انجمن تئاترهاي آزاد و انجمن مدرسان و پژوهشگران تئاتر تشكيل و تأسيس شود.هر چند كه تشكيلات انجمن مدرسان و پژوهشگران طي چند بار گرد همايي عده اي از مدرسان و پژوهشگران متاسفانه هنوز به دلايلي چند به سرانجامي نرسيده است ،اما اساسنامه خانه تئاتر در 3 فصل شامل 37 ماده و 9 تبصره با حضور اعضاي حاضر قرائت شد و به تصويب رسيد.به گفته رئيس سابق هيأت مديره خانه تئاتر اساسنامه بعد از دقت نظرها و تغييرات صورت گرفته از طريق وزارت ارشاد تصويب شده است.
بر اساس اهداف اساسنامه خانه تئاتر كه در 16 بند تنظيم شده ، خانه تئاتر موظف است از حقوق صنفي - اجتماعي و مادي معنوي اعضاي خود و امنيت شغلي حرفه اي پشتيباني و دفاع كند . همچنين تلاش براي فاهم آوردن امكانات رفاهي اعضاء از طريق راهنمايي- مشاوره - كمك به تشكيل صندوق تعاون و شركت تعاوني و نيز در ارتباط با بيمه كلي اعضاء و تامين اجتماعي از ديگر اهداف اين موسسه به شمار مي‌رود.