هنرمندان و مديران تئاتري، راه‌اندازي تئاتر شهر در شهرستان‌ها را طرحي موفق تلقي كردند و خواستار حمايت بيشتر مسئولان در راستاي رشد و توسعه اين مجموعه‌ها شدند. مهسا مقدم:
به همين بهانه سايت ايران تئاتر با قادر آشنا مديركل سابق مركز هنرهاي نمايشي، وحيد لك مدير سابق هماهنگي امور استان‌ها، اتابك نادري مدير هماهنگي امور استان‌ها، رضا صابري هنرمند پيشكسوت تئاتر مشهد، يعقوب صديق جمالي كارگردان فعال در آذربايجان شرقي، كيانوش بهروزپور رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان همدان، ابراهيم شريفي معاون هنري مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان البرز، الله‌قلي نظري رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان گلستان، رضا گشتاسب رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان كهكيلويه و بوير احمد، علي روحي رييس انجمن هنرهاي نمايشي شهر مشهد گفت و گو كرديم.
تئاتر شهر فرصتي براي ارائه توانمندي هنرمندان
قادر آشنا مديركل سابق مركز هنرهاي نمايشي كه در دوره مديريت او، طرح راه اندازي تئاتر شهر تصويب شد، گفت: «بخش قابل توجهي از هنرمندان تئاتر، متعلق به شهرستان هستند بنابراين در دوره‌اي كه مديريت مركز هنرهاي نمايشي را بر عهده داشتم، طرح راه اندازي مكاني مناسب براي هنرمندان هر شهرستان را به طور جدي پيش بردم.»
وحيدلك مدير سابق هماهنگي امور استان‌ها درباره روند راه اندازي مجموعه تئاتر شهر در شهرستان‌ها توضيح داد: « طرح حمايت از تاسيس تئاترشهر اواخر سال 90 و اوايل سال 91 در مراكز استان‌هاي كشور از سوي معاونت هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ايران ابلاغ شد و استان‌ها موظف شدند تا فضاي مناسب براي راه اندازي تئاتر شهر استان را بررسي و شناسايي كنند.»
او ادامه داد: «نيمي از استان‌هاي كشور متقاضي اين طرح بودند و در نهايت پس از شناسايي و بررسي كيفيت سالن‌ها، هشت استان داراي تئاتر شهر شدند. اين مجموعه‌ها بايد استاندارد سالن‌هاي حرفه‌اي از جمله تجهيز يك سالن اصلي و حداقل يك پلاتو، رختكن، اتاق گريم، فضايي براي نمايشگاه عكس و پوستر نمايش‌ها را مي‌توانستند فراهم كنند.»
يعقوب صديق جمالي كارگردان فعال در تئاتر آذربايجان شرقي گفت: «مجموعه تئاتر شهر آذربايجان شرقي، مرداد 92 در شهر تبريز افتتاح شد و به صورت مستمر نمايشهاي متعددي را به روي صحنه برده است.»
علي روحي رييس انجمن هنرهاي نمايشي شهر مشهد با اشاره به اينكه تئاتر شهر مشهد يكي از فعال‌ترين سالن‌هاي نمايشي در سطح كشور است، گفت: «اين مجموعه سال 91 با يك سالن اصلي و يك تالار بلك باكس افتتاح شد كه خوشبختانه از همان ابتدا، به طور مستمر فعال بوده و فرصتي براي بسياري از هنرمندان شهر مشهد فراهم كرده است تا بتوانند توانمندي‌هاي خود را به نمايش بگذارند.»
ابراهيم شريفي، معاون هنري مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان البرز با اشاره به اينكه تئاتر شهر كرج فعال و پوياست، گفت: «ظرفيت و توان بالاي هنرمندان تئاتر استان البرز به‌ويژه در اين چند سال اخير كاملاً مشهود شده است و در طول سال به صورت مستمر، آثار قابل توجهي را به صحنه مي‌آورند. تئاتر شهر كرج با سه سالن ميزبان بخشي از فعاليت‌هاي اين هنرمندان مي‌شود. اين مجموعه از دي 91 افتتاح شد و توليدات نمايشي استان البرز را افزايش داد.»
الله‌قلي نظري، رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان گلستان با اشاره به اينكه دو سالن مجموعه تئاتر شهر گرگان، در سراسر سال، شاهد اجراي نمايش هستند، گفت: «تالارهاي اصلي و بلك باكس نگاه، ميزبان نمايش‌ها هستند و سالن انديشه اين مجموعه براي برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي و تمرين‌هاي تئاتر استفاده مي‌شود. با احتساب نمايش‌هايي كه در جشنواره‌هاي مختلف در اين مجموعه به اجرا در‌آمده‌اند؛ ما امسال ميزبان 179 اثر نمايشي در تئاتر شهر گرگان بوده‌ايم.»
كيانوش بهروزپور رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان همدان گفت: «بيش از دو سال از افتتاح تئاتر شهر استان مي‌گذرد و در اين مدت، اين مجموعه فعال و پويا بوده و به طور مستمر در دو سالن اجرا و پلاتوي خود، نمايش‌هايي را روي صحنه برده است.»
رضا گشتاسب رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان كهكيلويه و بوير احمد عنوان كرد: «طرح راه اندازي تئاتر شهر بسيار اتفاق اميدوار كننده‌اي براي تئاتر شهرستان‌ها است تئاتر شهر استان ما سال 91 تاسيس شد، اما متاسفانه به دليل كمبود منابع مالي ادامه اين پروژه متوقف شد. بايد هر چه زودتر فكري براي اين مجموعه كنيم تا اين ساختمان تبديل به متروكه نشود.»
ايجاد اجراهاي مستمر هدف اصلي تئاتر شهر است
اتابك نادري مدير هماهنگي امور استان‌ها درباره ادامه طرح راه اندازي تئاتر شهر در شهرستان‌ها بيان كرد: «لازمه پيشرفت و توسعه تئاتر در شهرستان، وجود تئاتر شهر در هر استان است. در ابتدا هدف ما راه اندازي تئاتر شهر در مراكز استان‌ها است و در قدم بعدي براي داشتن تئاتر در شهرهاي ديگر نيز برنامه ريزي خواهيم كرد.»
صديق جمالي با اشاره به اينكه استقبال تماشاگران روند رو به رشدي را طي مي كند، ادامه داد: «بايد به همت معاونت هنري وزارت فرهنگ و ارشاد و مركز هنرهاي نمايشي، مشكلات مالي را از سر راه تئاتر شهر شهرستان‌هاي مختلف برداريم زيرا اين مجموعه از پتانسيل بالايي براي جذب مخاطب برخوردار است و تنها نياز به حمايت دارد.»
صابري كه نمايش «ما همه اهل يك محله‌ايم» را در سالن اصلي تئاتر شهر مشهد به اجرا در آورده است، گفت: «تئاتر شهر مشهد به لحاظ امكانات و تجهيزات، تفاوت‌هاي عميقي با تئاتر شهر تهران دارد؛ اما در حال حاضر تنها سالن فعال مشهد است كه در سراسر سال اجرا دارد و مي‌تواند با توجه به شرايط فعلي ساير سالن‌ها، نياز هنرمندان تئاتر اين استان به مكان اجرا را برطرف كند.»
روحي با بيان اينكه مجموعه تئاتر شهر مشهد با كمك مالي اداره كل هنرهاي نمايشي راه اندازي شد، ادامه داد: «با حمايت اداره‌كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي، اين مجموعه توانست روي پاي خود بايستد و در حال حاضر از طريق گيشه درآمدزايي مي‌كند و با سيستمي خودگردان و بدون حمايت دولتي اداره مي‌شود.»
شريفي با اشاره به پاره‌اي از مشكلات ادامه داد: «ايده راه‌اندازي تئاتر شهر در شهرستان‌ها بسيار مثبت بود، نتايج خوبي به دنبال داشت و با استقبال خوب هنرمندان روبرو شد؛ اما بايد براي تاثيرگذاري بيشتر اين طرح، زير ساخت‌هاي مناسبي هم برايش در نظر گرفت.»
نظري با تاكيد بر‌اين‌كه اين مجموعه به لحاظ فني و تجهيزات از سالن‌هاي حرفه‌اي تئاتر در سطح كشور محسوب مي‌شود و تنها از نظر ساختماني نياز به توجه دارد، ادامه داد: «ساختماني كه در حال حاضر به عنوان تئاتر شهر استان گرگان به كار گرفته مي‌شود؛ حدود 30 سال از قدمتش مي‌گذرد كه اميدواريم با حمايت اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي گلستان و مركز هنرهاي نمايشي، مورد بازسازي قرار بگيرد تا ما بتوانيم سالن انديشه را هم براي اجراي تئاتر آماده كنيم.»
كيانوش بهروزپور درباره روند ساخت و افتتاح مجموعه تئاتر شهر همدان توضيح داد: «در ابتدا براي ساخت اين مجموعه و تامين هزينه‌ها، تفاهم‌نامه‌اي ميان اداره‌كل فرهنگ و ارشاد استان همدان و مركز هنرهاي نمايشي منعقد گرديد. قسط اول ساخت اين مجموعه نيز براي ما واريز شد، اما ادامه پروژه از طريق اداره‌كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان همدان پيش رفت و تئاتر شهر آماده شروع فعاليت شد.»
او با اشاره به اينكه مجموعه تئاتر شهر همدان در موقعيت مكاني مناسبي قرار گرفته است، ادامه داد: «ساير سالن‌هاي نمايشي كه در استان همدان وجود دارند، به دليل قرار نگرفتن در مكاني مناسب، با استقبال خوبي مواجه نمي‌شوند؛ اما خوشبختانه تئاتر شهر علاوه بر موقعيت جغرافيايي مناسب، تا حدود زيادي استانداردهاي يك سالن نمايشي را دارد و اين ويژگي‌ها، استقبال تماشاگران از نمايشهاي روي صحنه را به همراه داشته است.»
رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان كهكيلويه و بوير احمد عنوان كرد: «تئاتر به عنوان ملزومات براي ايجاد ارتباطات فكري هنرمند و مخاطب است اما استان ما موفق نشده تا توليداتي را براي اجرا در تئاتر شهر آماده كند؛ ما نيازمنديم تا هنرمندان شناخته شده‌اي را براي اجراي نمايش به استان خود دعوت كنيم اما اين اقدام، مستلزم داشتن بودجه و محلي براي اسكان گروه‌ها است.»
لك با تاكيد بر اينكه دليل راه اندازي اين طرح، داشتن پايگاه دائمي تئاتر براي شهرستان‌ها بود، اظهار كرد: «بخشي از تعهدات مالي اين طرح بر عهده معاونت هنري وزارت فرهنگ و ارشاد بود و قرار بر اين شد تا بخشي از اين تعهدات به استان ها پرداخت شود و تصويه حساب كامل، بستگي به روند اجرايي شدن راه اندازي تئاتر شهر در استان داشته باشد؛ بنابراين بعضي از استان ها نتوانستند اين انسجام را حفظ كنند و مبلغ به طور كامل به آنها پرداخت نشد.»
قادر آشنا درباره مكان راه اندازي تئاتر شهر استان‌ها توضيح داد: «ضرورت اجراي تئاتر در شهرستان‌ها، در اختيار داشتن مكاني مناسب است؛ بنابراين تصميم گرفتيم اين مشكل را با همكاري معاونت هنري وزارت فرهنگ و ارشاد از سر راه هنرمندان برداريم. از ابتداي اين طرح نيز قرار نبود مكاني براي تئاتر شهرها ساخته شود زيرا مي‌خواستيم از منابع ظرفيت هاي شهرستان‌ها بهره بگيريم و تنها هزينه بازسازي و تعمير را بپردازيم.»
استقبال از آثار نمايشي و خودكفايي تئاترشهرها
قادر آشنا با اشاره به اينكه هدف از راه اندازي تئاتر شهر ها، استقرار گروه‌ها و داشتن اجراي عمومي بود، ادامه داد: « طي مدت زمان كوتاه هشت استان صاحب تئاتر شهر شدند و كه برخي از آنها اراده بيشتري داشتند و توانستند حتي تئاتر شهر را به درآمدزايي و اجراي مستمر و موفق برسانند.»
رضا صابري، هنرمند پيشكسوت تئاتر با اشاره به اينكه مجموعه تئاتر شهر مشهد، در نقطه طلايي اين شهر واقع شده است، گفت: «آرزوي 50 ساله من بود كه روزي تئاتر مشهد صاحب گيشه شود و تماشاگران از نمايش‌ها، با خريد بليت استقبال خوبي كنند كه خوشبختانه در اين سه سال اخير در تئاتر شهر اين اتفاق رخ داده است.»
صديق جمالي درباره مشكلات تئاتر تبريز مي‌گويد: «تئاتر شهر قلب تپنده تئاتر هر شهرستان محسوب مي‌شود، ما بايد تلاش كنيم تا بتوانيم تماشاگران تئاتر را تبديل به مخاطبان دائمي تئاتر كنيم. بزرگترين مشكل تئاتر در تبريز، اجراي نمايش هاي مقطعي و ناپيوسته بود كه با راه اندازي تئاتر شهر اين مشكل از سر راه برداشته شد و ما در سه سالن مجموعه تئاتر شهر تبريز به طور مستمر اجراي تئاتر داريم.»
شريفي درباره موقعيت مكاني تئاتر شهر استان البرز توضيح داد: «مجموعه تئاتر شهر به دليل نداشتن زيرساخت مناسب در كرج، نتوانست در مركز شهر قرار بگيرد تا دسترسي عموم مردم به اين مجموعه راحت باشد. اگر در سالهاي آينده شرايطي فراهم شود تا بتوان تئاتر شهر را به مركز شهر منتقل كرد، در قدم‌هاي بعدي مي‌توانيم به جذب مخاطبان دائمي تئاتر نيز فكر كنيم.»
رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان گلستان بيان كرد: «قرار گرفتن اين مجموعه با گنجايش مناسب در مركز شهر، دسترسي شهروندان در مناطق مختلف را به تئاتر شهر گرگان آسان كرده است.»
تماشاگراني ثابت وضعيت كنوني برخي استان‌ها و افق استان‌هاي ديگر
صديق جمالي درباره پتانسيل شهر تبريز براي جذب مخاطب تئاتر بيان كرد : «تبريز، شهر متمولي محسوب مي‌شود؛ مردم براي خريد يك بليت كنسرت حاضر به پرداخت حدود 100 هزار تومان هستند؛ بنابراين مي‌توان با برنامه ريزي درست آنها را جذب هنر نمايش هم كرد؛ با ادامه اين روند به تدريج مجموعه تئاتر شهر تبريز مي‌تواند از طريق گيشه مديريت و ادراره شود و نياز به كمك‌هاي مالي ندارد.»
صابري: « در حال حاضر تماشاگران براي خريد بليت نمايشهاي تئاتر شهر مشهد در صف مي‌ايستند و حاضر هستند بليت‌هايي با بهاي 20 هزار تومان خريداري كنند؛ اتفاقي كه نشان از اقبال مردمي دارد و در مقايسه با تهران هم كم نظير است.»
رييس انجمن هنرهاي نمايشي مشهد افزود: «با راه‌اندازي تئاتر شهر و اجراي مستمر نمايش در آن، علاقه‌مندان اين هنر در مشهد به تماشاگراني ثابت تبديل شده‌اند كه پشتوانه اصلي تئاتر هستند. براي همين در دو سال گذشته بيشتر نمايش‌ها با استقبال تماشاگران مواجه شده‌اند.»
معاون هنري مديركل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان البرز ادامه داد: «براي كمك به گيشه تئاتر شهر و درآمدزايي در زمينه تبليغات و جذب حامي مالي، اقداماتي را انجام داده‌ايم كه به تدريج گسترش پيدا خواهد كرد؛ اما متاسفانه در زمينه تابلوهاي تبليغات شهري با مشكل روبرو هستيم، زيرا اين تابلوها متعلق به شهرداري است.»
اتابك نادري اظهار كرد: « تبديل كردن تئاتر شهر به مكان دائمي اجراي تئاتر، همت و پشتكار هنرمندان را مي‌طلبد؛ خوشبختانه مديران كل فرهنگ و ارشاد استان اي مختلف از وجود تئاتر شهر در استان خود استقبال مي‌كنند و حاضر به همكاري هستند. با توجه به اين استقبال و عطش هنرمندان براي داشتن تئاتر شهر، با انرژي صد در صد در اين زمينه فعاليت خواهم كرد.»
او اضافه كرد: « آشتي مخاطب با هنر تئاتر صورت گرفته و اين موضوع را مي توان در جشنواره‌هاي منطقه‌اي و ميزان استقبال مردم از نمايش‌ها متوجه شد؛ بنابراين بخشي از عدم استقبال مردم از نمايش‌ها به هنرمندان بر مي‌گردد؛ آنها بايد با توجه به نياز مخاطب آثاري را به روي صحنه ببرند.»
قادر آشنا درباره داشتن تئاتر شهر در 32 استان پيشنهاداتي ارائه كرد و گفت: «در ابتدا بايد مكان‌هاي مناسب هر استان را شناسايي و در آن دخل و تصرف كنيم تا براي اجراي تئاتر مناسب باشد. اگر استاني ساختمان مناسبي براي تئاتر شهر نداشت مي‌توان با ساخت چند پلاتو در كنار يكديگر، آنها را تبديل به تئاتر شهر يك استان كنيم.»
علي روحي با اشاره به اجراي نمايش توسط هنرمندان سرشناسي چون محمد رحمانيان و رضا صابري در مجموعه تئاتر شهر مشهد گفت: «با انتصاب مهدي شفيعي به عنوان مديركل اداره هنرهاي نمايشي مي‌توان به حمايت از تئاتر شهرهاي استان‌هاي مختلف اميدوار بود تا اين مجموعه‌ها بتوانند با انگيزه و امكانات بيشتري فعاليت خود را ادامه دهند.»
الله‌قلي نظري با اشاره به نقش مثبت تئاتر شهرهاي مختلف كشور در جذب مخاطبان گفت: «بايد با حمايت و به‌كارگيري ظرفيت‌هاي موجود در حوزه تئاتر، بين مردم و آثار نمايشي، پيوند نزديكي ايجاد كنيم تا مخاطب، ديدن تئاتر را از جمله ضروريات زندگي خود محسوب كند. گسترش كمي و كيفي تئاتر شهرهاي استان‌ها، اين هنر را بيش از گذشته ميان مردم مي‌برد كه خوشبختانه در برنامه‌هاي اعلام شده مهدي شفيعي، مديركل هنرهاي نمايشي نيز مورد توجه قرار گرفته است.»
رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان همدان با ابراز اميدواري نسبت به مديريت مهدي شفيعي به عنوان مديركل اداره هنرهاي نمايشي، بيان كرد: «مهدي شفيعي يكي از بنيان‌گذاران و حاميان تاسيس تئاتر شهر استان‌ها به شمار مي‌رود. انتصاب او به عنوان مديركل هنرهاي نمايشي، اميدي براي بهبود فعاليت‌هاي تئاتر براي هنرمندان شهرستان‌هاي مختلف به‌وجود آورده است. او كاملاً با مشكلات و كاستي‌هاي تئاتر شهرستان‌ها آشنايي دارد و مي‌تواند مشكلات را از سر راه هنرمندان بر دارد.»
كيانوش بهروزپور تاكيد كرد: «با توجه به تجربه و برنامه‌هاي مديركل اداره هنرهاي نمايشي، اين اميد مي‌رود دور تازه‌اي از گسترش، رشد و بالندگي را براي تئاتر شهرهاي استان‌ها و از جمله همدان شاهد باشيم. چرا كه اين مجموعه‌ها در مدت همين چند سال توانسته‌اند تحرك خوبي را در فعاليت‌هاي تئاتري چند استان كشور به وجود بياورند.»
رضا گشتاسب رييس انجمن هنرهاي نمايشي استان كهكيلويه و بوير احمد با اشاره به اينكه نخستين گام‌هاي راه اندازي تئاتر شهر در شهرستان‌ها را مهدي شفيعي برداشت، افزود: «حضور مهدي شفيعي به عنوان مديركل اداره هنرهاي نمايشي مي‌تواند تئاتر شهر كهكيلويه و بوير احمد را سامان ببخشد، زيرا شفيعي تمركز و توجه بيشتري روي تئاتر شهرستان خواهد داشت.»
وحيد لك با اشاره به اينكه بايد نيازهاي تئاتر سنجش و مشخص شود، ادامه داد: « با انتصاب مهدي شفيعي به عنوان مديركل اداره هنرهاي نمايشي شاهد اتفاقات خوبي در تئاتر شهرستان خواهيم بود؛ اميدوارم در برنامه اي بلند مدت هم افزايي تئاتر در كل كشور را داشته باشيم.»
مهدي شفيعي مدير كل هنرهاي نمايشي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در پيامي عيد نوروز فرا رسيدن سال نو را تبريك گفت.
متن اين پيام به شرح زير است :
اي همه هستي ز تو پيدا شده خاك ضعيف از تو توانا شده
آنچه نمرده است و نميرد تويي و آنچه تغيير نپذيرد تويي
در بهار فاطمي همراه ترنم سرمستي پرندگان و عطر سرسبزي درختان تازه مي شويم و با آرزوي توفيق و تندرستي براي همه هنرمندان تئاتر و ستايش رفتگان و درگذشتگان سال نو را آغاز مي كنيم.
دعا كنيم بهار در راه.بهار همدلي و شكوفايي و شورانگيزي هنر باشد.
اتابك نادري، مدير هماهنگي تئاتر استان‌ها شد
طي حكمي از سوي مهدي شفيعي، مديركل هنرهاي نمايشي، اتابك نادري به سمت مدير هماهنگي تئاتر استان‌ها منصوب شد.
به گزارش دريافتي سايت ايران تئاتر از روابط عمومي اداره‌كل هنرهاي نمايشي، در بخشي از اين حكم آمده است:
«
اتابك نادري پيش از اين در تالار سنگلج، تئاتر شهر و هماهنگي تئاتر استان‌ها به عنوان مدير، حضوري فعال و سازنده داشته است.
منشور تئاتر ايران در نخستين روز بيست و ششمين جشنواره بين‌المللي تئاتر فجر شامل يك مقدمه، چهار اصل اوليه و 14 اصل عملي منتشر شد.
به منظور ايجاد خط مشي هماهنگ و هدف‌دار مسير توسعه تئاتر كشور و در راستاي تاكيد بيش از پيش بر وجوه اخلاقي و حرفه‌اي تئاتر، منشور تئاتر كشور به پيشنهاد ستاد برگزاري بيست و ششمين جشنواره بين‌المللي تئاتر فجر و تاييد امضاكنندگان، به عنوان سند فرادستي تئاتر كشور تدوين شده است.
اصول اوليه:
تئاتر از زمان پيدايش انسان همواره همراه او بوده و ضمن پيوندي عميق با فضاي معنوي زندگي بشر و اعتقادات ديني او، در اشكال آييني تجلي يافته است.
1-
2- 3- 4-
اميد آنكه اين منشور بتواند تئاتر كشور را از زواياي نظري و عملي با تحولي چشمگير رو به رو كرده و به عنوان اولين الگو، سبب‌ساز تدوين منشور ساير هنرها و سرانجام پديداري "منشور ملي هنر جمهوري اسلامي ايران" شود.
اصول عملي:
1-
2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9- 10- 11- 12- 13- 14-
موسسه فرهنگي هنري خانه تئاتر در زمستان سال 78 توسط عده‌اي از هنرمندان و مسئولان وقت تئاتري تاسيس شد. زماني كه دكتر حسين سليمي رئيس وقت مركز هنرهاي نمايشي دو سالي از مديريتش در اين سمت مي‌گذشت.
او به همراه دكتر مجيد شريف خدايي (رئيس وقت شوراي نظارت و ارزشيابي اين مركز )، لاله تقييان (مسئول انتشارات نمايش و سردبير ماهنامه نمايش)، حسين قرايي(مسئول وقت امور مالي مركز هنرهاي نمايشي)، ايرج راد (بازيگر)، آتيلا پسياني (بازيگر، نويسنده و كارگردان تئاتر) و دكتر محمود عزيزي (بازيگر، مدرس، پژوهشگر و كارگردان تئاتر) در دفترش گرد آمدند و پايه‌گذار نهاد صنفي شدند كه مي‌بايد شانزده هدف مهم و اساسي اهالي تئاتر را دنبال مي‌كرد.
اين هيئات موسس پس از عضو گيري موقت خانه تئاتر، در جلسه مجمع عمومي كه به منظور تصويب اساسنامه و انتخابات هيئات مديره موقت خانه تئاتر برگزار شد، ادامه فعاليت اين تشكيلات صنفي را به آن هيئات مديره واگذار كردند.
بر اساس اين تصميم گيري مجمع عمومي،هيئات مديره موقت شش ماه فرصت داشت تا اشكالات و ايرادات اساسنامه رابر طرف ساخته و پس از برگذاري مجمع عمومي، فوق العاده اين اساسنامه را به تاييد نهايي اعضاي خانه تئاتر برساند.
هيئات مديره موقت با برگذاري اين مجمع عمومي در مهرماه 79 پس از تاييد نهايي اساسنامه خانه تئاتر توسط اكثريت اعضاي حاضر در مجمع، نخستين انتخابات هيئات مديره خانه تئاتر را به مدت دو سال برگزيد.
در اين انتخابات ايرج راد، آتيلا پسياني، اصغر همت، دكتر محمد رضا خاكي، بهزاد فراهاني، بهروز غريب پور، رويا تيموريان، داوود فتحعلي بيگي، دكتر فرشيد ابراهيميان و داوود آريا به ترتيب به عنوان هفت عضو هيئت مديره، دو عضو علي البدل هيئات مديره، بازرس و بازرس علي البدل خانه تئاتر انتخاب شدند و امور اين نهاد صنفي را به آنها سپردند.
اين هيئات مديره پس از انتخابات، خانه تئاتر را در اداره ثبت شركتها به ثبت رساندند و سپس مقدمات هشت انجمن صنفي تئاتر را شامل انجمن بازيگران، كارگردانان، نمايشنامه نويسان، منتقدان، نويسندگان، نمايشگران عروسكي، طراحان صحنه و لباس، كاركنان و طراحان فني و هنري و انجمن تئاتر خياباني را فراهم كردند كه به همت تعدادي از اعضاي اين انجمن ها تاسيس و تشكيل شد.
البته به گفته ايرج راد در اساسنامه خانه تئاتر تشكيل 11 صنف پيش بيني شده است كه اكثر اين صنوف با تدوين اساسنامه و تشكيل مجمع عمومي و انتخاب هيأت مديره كار خود را آغاز كردند.
بر اساس اين پيش بيني ها قرار بود انجمن تئاتر سنتي ، انجمن تئاترهاي آزاد و انجمن مدرسان و پژوهشگران تئاتر تشكيل و تأسيس شود.هر چند كه تشكيلات انجمن مدرسان و پژوهشگران طي چند بار گرد همايي عده اي از مدرسان و پژوهشگران متاسفانه هنوز به دلايلي چند به سرانجامي نرسيده است ،اما اساسنامه خانه تئاتر در 3 فصل شامل 37 ماده و 9 تبصره با حضور اعضاي حاضر قرائت شد و به تصويب رسيد.به گفته رئيس سابق هيأت مديره خانه تئاتر اساسنامه بعد از دقت نظرها و تغييرات صورت گرفته از طريق وزارت ارشاد تصويب شده است.
بر اساس اهداف اساسنامه خانه تئاتر كه در 16 بند تنظيم شده ، خانه تئاتر موظف است از حقوق صنفي - اجتماعي و مادي معنوي اعضاي خود و امنيت شغلي حرفه اي پشتيباني و دفاع كند . همچنين تلاش براي فاهم آوردن امكانات رفاهي اعضاء از طريق راهنمايي- مشاوره - كمك به تشكيل صندوق تعاون و شركت تعاوني و نيز در ارتباط با بيمه كلي اعضاء و تامين اجتماعي از ديگر اهداف اين موسسه به شمار مي‌رود.
انجمن منتقدان، نويسندگان و پژوهشگران خانه تئاتر به عنوان يكي از انجمن‌هاي وابسته و زير مجموعه مؤسسه فرهنگي هنري خانه تئاتر به شمار مي‌آيد. اين انجمن تشكلي است صنفي، فرهنگي، هنري، غيرسياسي، غيرتجاري كه جهت تحقق اهداف ذكر شده در اين آئين‌نامه تشكيل شده است. انجمن منتقدان و نويسندگان و پژوهشگران خانۀ تئاتر در سال ۱۳۸۰ با نام ابتدايي انجمن منتقدان و نويسندگان تئاتر فعاليت خود را آغاز كرد. در نخستين اجتماع، هيات موسس اين انجمن شامل محمد رسول صادقي، عباس غفاري، حسين شاكري، محمدرضا حسين زاده، مرجان كليايي، محبوبه آذرخيل، اكرم محمدي، زهرا حاج محمدي و كيوان نخعي مسوليت تاسيس اين انجمن را عهده دار شدند و سرانجام اين انجمن در تاريخ ۱۷ مرداد سال ۱۳۸۰ ، مصادف با سالروز مقام خبرنگار، رسما در محل خانه هنرمندان ايران اعلام موجوديت كرد. هيات مديره دوره ششم: محمد رسول صادقي(رئيس)، رامتين شهبازي، امين عظيمي، محمد رضا حسين زاده، بهزاد مرتضوي، بهمن سلطاني(علي البدل)، محمد نجاري(علي البدل) بازرس: بهاره برهاني، اكرم محمدي(علي البدل) هيات مديرۀ دورۀ پنجم: محمدرسول صادقي، مهرداد حجتي، ساسان پيروز، عباس غفاري، جواد اعرابي، امين عظيمي (علي البدل)، محمدرضا حسين زاده (علي البدل)- بازرس: بهاره برهاني، حسين شاكري (علي البدل) هيات مديرۀ دورۀ چهارم: محمدرسول صادقي، حسين شاكري، عباس غفاري، رامتين شهبازي، امين عظيمي، ساسان پيروز (علي البدل)، علي اكبر عبدالعلي زاده (علي البدل)- بازرس: بهاره برهاني، عباس عبدالعلي زاده (علي البدل) هيات مديرۀ دورۀ سوم: محمدرسول صادقي، جاهد جهانشاهي، حسين شاكري، محسن ابراهيمي، بيژن نوذري، رامتين شهبازي (علي البدل)، آزاده سهرابي (علي البدل)- بازرس: بهاره برهاني، اكرم محمدي (علي البدل) هيات مديره دوره دوم: جاهد جهانشاهي، محمدرسول صادقي، نغمه ثميني، عباس غفاري، حسين شاكري- بازرس: محمدرضا حسين زاده هيات مديره دورۀ اول: جاهد جهانشاهي، محمدرسول صادقي، حسين شاكري، محسن ابراهيمي و عباس غفاري- بازرس: اكرم محمدي
شرايط تئاتر ايران در سالها فاصله سالهاي 1320 تا 1322 را شماري پژوهندگان به سبب گستردگي اجراي صحنه و رشد تئاتر (دوران صحنه) ناميده‌اند. اين دوران به دليل استقبال جامعه تماشاگران و مخاطبان از تئاتر صحنه به ياد ماندني است. در آن سالها توليدات سينماي ايران به لحاظ كيفي و كمي در حدي نبود كه بتواند پاسخگوي مخاطبان باشد.تلويزيون هنوز به ايران نيامده بود.راديو به ميزاني كه بايد در دسترس مردم قرار نداشت. به دليل در صد بالاي بي‌سوادي در كشور از مطبوعات استقبال چنداني نمي‌شد و به همين دليل از فعاليت‌هاي نمايشي استقبال بالينه مناسبي به عمل مي‌آمد. انگيزه‌هاي تماشاگران متفاوت بود و گروهي به قصد صرفاً سر گرمي و شماري به دليل گرايش‌هاي سياسي خود نمايشهاي مورد نظرشان را براي تماشا انتخاب مي‌كردند. شكل‌هاي پذيرش جامعه از تئاتر و جو سياسي حاكم بر كشور، زمينه‌اي براي انتخاب و اجراي آثار نمايشي بود. تئاتر در اين دوره ظرفيتي بالقوه براي تبليغ سياسي رايج و جزب افراد به سوي احزاب نو پا داشت. به همين دليل بود كه بخش مهمي از فعاليت‌هاي نمايشي ـ ترجمه و نگارش و اجرا ـ ملهم از خطوط سياسي رايج آن روزگار شد وبالاخره يكي از مهمترين اتفاقهاي اين دوره شكل‌گيري «گروه تئاتر ملي»با هدف دستيابي به نمايشهاي با هويت ايراني بود. سر پرست اين گروه، شاهين سركسيان بود. كساني چون عباس جوانمرد و علي نصيريان در پايه گذاري اين گروه به او پيوستند و بازيگراني پر سابقه چون رقيه چهرآزاد و عصمت صفوي با اين گروه همكاري كردند. تشكيل اين گروه با استقبال محافل روشنفكري و ادبي روبرو مي‌شود. با مقايسه فهرست‌هاي موجود از نمايشهاي چاپ شده ايراني و ترجمه آثار خارجي و اجراي نمايشنامه‌هاي خارجي و ايراني مشاهده مي‌شود كه كفه آثار اجرايي به ويژه نوشته‌هاي فارسي بسيار سنگيني چاپ شده است. دليل عمده اين امر رشد تقاضاي آثار ايراني و ميزان تماشاگران است كه براي برآورده شدن خواسته‌هاي آنان، مديران تماشاخانه‌ها ناگزير از عرضه تعداد بالنسبه زياد و سفارش و نگارش و ترجمه به (شكل بازي و تطبيق داده شده و آداپته) بودند كه به سرعت آماده شود و در حد و اندازه پسند مخاطبان عام باشد.
اولين اينها، تئاتر فرهنگ بود كه در عمارت مسعوديه نمايش مي‌داد. يعني بنايي بود كه به اسم مسعود ميرزا ظل السلطان معروف بود و بعدها شد وزارت فرهنگ. بعضي از اعضاي تئاتر فرهنگ در رشته‌هاي ديگري شهرت پيدا كردند كه از آن جمله بودند: محمد علي فروغي، عبداله مستوفي، علي اكبر داورفر، فهيم الملك و سيد علي نصر يعني كسي كه او را پدر تئاتر ايران ناميده‌اند. تئاتر دومي، تئاتر ملي نام داشت كه از قضا سيد علي نصر نيز عضو آن بود. اين تئاتر را سيد عبدالكريم محقق الدوله در سال 1329 هجري قمري بنا كرد. مركز فعاليت اين گروه، در محل هتل فاروس در لاله‌زار بود و شايد بتوان گفت كه لاله زار، مركز فعاليت‌هاي تئاتر تهران شد. در سال 1334 هجري قمري، سيد علي نصر ضمن بازگشت از سفر اروپا، كمدي ايران را تاسيس نمود كه ده سال باقي بود و اين موسسه، اولين موسسه منظم تهران به شمار مي‌رفت و وزارت تئاتر ايران، اين تئاتر را به رسميت شناخت. بسياري از هنر پيشگان نامي آن دوران در اين تئاتر، فن هنرپيشگي را فرا گرفتند كه از آن جمله‌اند: بهرامي، رفيع حالتي، فضل‌الله بايگان، غلامرضا فكري، علي اصغر گرمسيري. كمدي ايران، در تاريخ تئاتر ايران نيز اهميت به سزايي دارد، زيرا بسياري از نمايشات خود را در عمارت جديد التاسيس" گراند هتل" در خيابان لاله زار، عرضه داشت و همين عمارت بود كه بعدها مبدل به تماشاخانه تهران شد.(مرحوم علي حاتمي در سريال به ياد ماندني "هزار دستان" از اين عمارت در ساخت سريال، استفاده كرد). تئاترهايي در طول 15 يا بيست سال بعد از اين، پا به عرصه وجود نهادند كه مي‌توان به اجمال به اين نمايش‌ها اشاره كرد: تئاتر نكيسا، كه به دست ارباب افلاطون شاهرخ ايجاد گرديد و خود ارباب افلاطون، نمايشهاي تاريخي چندي را نوشت. جامعه باربد را ابراهيم مهرتاش به وجود آورد كه به تكامل و پيشرفت صنعت تئاتر ايران، كمك شاياني كرد و پاره‌اي از مظاهر ذوقي باستاني ايران و فولكلور را زنده نمود. هر دو تئاتر، يعني نكيسا و باربد، به منزله مدرسه‌اي بود كه در آن هنر پيشگان فراواني تربيت يافتند. دو نفر ديگر به نام‌هاي ميرسيف الدين كرمانشاهي و علي دريا بيگي نيز مسئول پيدايش مدارس هنرپيشگي در ايران بودند. تاسيس انجمنها و شركتها يكي ديگر از عوامل پيشبرد تئاتر بوده‌اند. انجمن اخوت كه در سال 1317قمري تاسيس شد و از اولين گروه هايي بود كه دست به فعاليتهايي نظير كنسرت و نمايش زده است. پس از انجمن اخوت تاسيس (شركت فرهنگ)را مي‌توان نام برد. در سال 1329قمري نخستين مكان مستقل نمايش در ايران به نام «تئاتر ملي» داير شد. تا پيش از تاسيس «تئاتر ملي» انجمنها و مراكز مختلف تحت عناوين گوناگون از تئاتر براي پيشبرد هدفهاي سياسي و تبليغاتي خود استفاده مي‌كردند،اما «تئاتر ملي» كه رياست آن را عبدالكريم خان محقق الدوله به عهده داشت، امكانات و بودجه خود را از محل خيريه آموزش و پرورش تامين مي‌كرد و مستقلاً در اختيار نمايش و اجراي تئاتر قرار داد. فعاليت‌هاي چند ساله «تئاتر ملي»موجب شد كه تئاتر همچون هنري مستقل كه حتي قادر است از نظر مالي خود را تامين كند از طرف مقامات رسمي و مردم شناخته شود و شوق و شوري در ميان مردم نسبت به تئاتر بر انگيخته شود. حتي عده‌اي از دانشجويان كه براي تحصيل به خارج رفته بودند، در رشته تئاتر تحصيل كردند و با دستهاي پر علمي و هنري به ايران بازگشتند و بناي تئاتر نوين ايران را طرح ريزي كردند. بايد دانست كه در جريان مشروطيت مردم ايران به حقوقي واقف شدند كه پيش از آن از وجود آن آگاه نبودند. در كشور ما حزبهاي مختلف، هر چند به شيوه سنتي وجود داشت،اما تئاتر وجود نداشت. لذا به گمان عده‌اي از روشنفكران، تاسيس تئاتر،گذشته از ارزش‌هايي كه بر قفس نمايش مرتبت بود،نمادي از ترقي و رشد فكري تلقي مي‌شد.
دقيقاً مشخص نيست سابقه تئاتر در ايران به چه موقع باز مي‌گردد. ولي تئاترهاي اوليه ايراني پيوند عميقي با واقعه كربلا و ساير وقايع و زندگي پيامبران دارد كه عموماً تعزيه ناميده مي‌شود. تئاتر جديد و مدرن اروپايي همچون بسياري ديگر از مظاهر غربي در زمان ناصرالدين شاه به ايران آمد. تا قبل از سفرهاي سه گانه شاه به اروپا تئاتر غيرتعزيه‌اي ايران تنها به يك سري نمايشهاي سبك كوچه بازاري خلاصه مي‌شد. روحوضي و تقليدكاري نمونه‌اي از آن بود. اشخاصي چون شيخ شيپور، شيخ كرنا و يا كريم شيره‌اي تئاترهايي في‌البداهه اجرا مي‌كردند و خاطر شاه منبسط مي‌گرديد. ولي سفر شاه به اروپا و ديدن عظمت و شكوه اپراها و سالن‌هاي نمايشي آنجا دل شاه را برد. وي كه شيفته ظاهرسازي بود و قبل از آن تكيه دولت را براي اجراي تعزيه تأسيس كرده بود، براي اجراي تئاتر مدرن فرمان به تأسيس سالني در تهران داد. از سوي ديگر، به گفته "الول ساتن" نيز، اولين كسي كه به نضج و پيدايش نهضت تئاتر ايران كمك كرد، ناصرالدين شاه قاجار بود كه در سال 1290 هجري كه وي سفري به فرنگستان كرد. او تئاتر اروپايي را اندكي ديده بود و چون به ايران بازگشت، مسبب تحولي در اجراي تعزيه‌هاي درباري شد. در اين دوره بود كه تكيه دولت ساخته شد و بدعت ديگر، وجود تعزيه‌گردان بود كه معادل ناظم نمايش يا رژيسور است. مقارن اين احوال بود كه نخستين رشته از نمايش هاي غير مذهبي به زبان فارسي نوشته و بازي شد. چندين نمايش كوچك كه موضوع آنها، اوضاع اجتماعي ايران بود از قلم "ميرزا ملكم خان" تراوش كرد و نيز ترجمه‌هاي مشهور وزير خان لنكران - حكايت دزد خرس افكن - كه اصل تركي آنها را فتحعلي آخوند زاده نوشته بود. همچنين به دستور شخص ناصرالدين شاه قاجار بود كه در محل دارالفنون زير نظر ميرزا علي اكبر مزين الدوله نقاش، تئاتري داير گرديد. با طلوع مشروطيت در ايران به سال 1324 هجري قمري، جوش و خروش عجيبي در زمينه ادبيات و فرهنگ به وجود آمد و تئاتر مانند هر شعبه ديگري از شعب ادبي و ذوقي، از اين تحول عظيم بهره‌مند گرديد. جماعات هنرپيشگان و تئاترهاي متعددي در اين دوره پديد آمد.
اجراي سوگواره «حديث درد» به مناسبت فرا رسيدن ايام فاطميه و روي صحنه رفتن نمايش «كلاه گلف» از 20 فروردين ماه در تماشاخانه سه نقطه دو خبر از تئاتر هستند. به گزارش خبرگزاري مهر، نمايش كمدي «كلاه گلف» به نويسندگي و كارگرداني محمدرضا مختاري آزاد فرد از بيستم فروردين ماه سال آينده در تالار ركن الدين خسروي تماشاخانه سه نقطه اجراي خود را آغاز مي كند.اين اثر نمايشي با نگاهي تازه به شيوه نمايش كمدي در تماشاخانه سه نقطه ميزبان علاقمندان خواهد بود و روايتگر زوج جواني است كه تنها سه روز به دهمين سالگرد ازدواج آنها باقي مانده، آنها متوجه مي شوند يكي از شروطي كه در سند ازدواح قيد شده و آنها بي مطالعه آن را امضا كرده اند، اين است كه بايد تا پايان موعد دهمين سالگرد ازدواجشان يك فرزند پسر داشته باشند و اين آغاز ماجرايي ديگر در ادامه مسير زندگي شان است.در اين اثر نمايشي كه از ۲۰ فروردين ساعت ۲۰ در تالار ركن الدين خسروي روي صحنه خواهد رفت مجيد علم بيگي، الهه پورجمشيد، هومن خدادوست، مهدي رحيمي سده به عنوان بازيگر حضور دارند.نويد سيم بر طراح صحنه، سميه پسنديده خواه طراح لباس، محمدرضا مختاري آزادفرد طراح نور، فريبا دليري طراح چهره پردازي، محمدجهاني مقدم طراح پوستر و بروشور و ارشام مودبيان آهنگساز اين اثر نمايشي هستند ضمن اينكه حسين توكلي تهيه كننده، داود كلاهي مدير توليد، سيد سعيد سيادت مديراجرايي، مهسا قره خاني دستيار كارگردان و مدير صحنه، نگين فيروز عكاس و عليرضا سعيدي روابط عمومي گروه اجرايي اين نمايش را تشكيل مي دهند.نمايش كمدي «كلاه گلف» به نويسندگي و كارگرداني محمدرضا مختاري آزاد فرد از بيستم فروردين ماه سال ۹۴ ساعت ۲۰ در تالار ركن الدين خسروي تماشاخانه سه نقطه روي صحنه مي رود.سوگواره «حديث درد» اجرا مي شودبه مناسبت فرا رسيدن ايام فاطميه و مقارن شدن آن با ايام عيد گروه تئاتر نورا در نظر دارد تا در روز چهارشنبه ۲۷ اسفند ماه بعد از اذان مغرب و عشا سوگواره «حديث درد» را در مجموعه فرهنگي رفاه واقع در ميدان بهارستان ابتداي خيابان مردم مجموعه فرهنگي رفاه اجرا كند.سجاد نوابي كارگردان، عبدالرضا كيهاني نويسنده و سيد محمد حسن جواديان تهيه كننده اين سوگواره هستند.حضور در اين سوگواره براي عموم آزاد است.